To zbiór metod różnych szkół mających swoje pochodzenie w ortopedii, fizjoterapii, osteopatii oraz chiropraktyce, wykorzystujących wysiłek fizyczny pacjenta na różne sposoby w celu zlikwidowania zaburzeń w obrębie tkanek miękkich.

Zaburzenia równowagi napięć mięśniowych (dysbalans mięśniowy) pomiędzy mięśniami przeważnie posturalnymi i przeważnie fazowymi będące wynikiem wadliwej nerwowej regulacji ośrodkowej), wywołują odpowiedź odruchową segmentarno-suprasegmentarną, pierwotnie lokalizującą się w tzw. miejscach kluczowych (płaszczyznach poprzecznych). Zaburzenia mięśni na obwodzie mogą wtórnie skutkować zaburzeniami regulacji ośrodkowej w układzie nerwowym. Podobnie będzie reagował ośrodkowy układ nerwowy na każde inne poważniejsze obwodowe źródło bólu – zmieni schemat uogólnionej motoryki, tak by możliwie najbardziej odciążyć (zaoszczędzić) obszar znajdujący się pod wpływem bólu. Psychika odpowiada za wytwarzanie odruchów warunkowych. Wyraża się to w patologicznych wzorcach ruchowych (inkoordynacjach funkcjonalnych), powstających pod wpływem odruchów nocycepcyjnych i/lub wegetatywnych, które mogą się utrwalać – nawet pomimo ustąpienia wcześniejszych dolegliwości.

Za najważniejsze centralnie warunkowane nocycepcyjne reakcje somatyczne uważa się:

• inkoordynacje w zakresie motoryki

Jako najważniejsze reakcje wegetatywne wymienia się:

• inkoordynacje w zakresie czynności oddechowych i postawnych;
• zaburzenia czynności układów: sercowo-naczyniowego, wewnątrzwydzielniczego, trawiennego, itd.

Wszystkie uogólnione dysfunkcje są ze sobą we wzajemnych sprzężeniach zwrotnych. Dla klinicysty stosującego koncepcję PSMM decydującym substratem chorobowym (objawem zaburzonej równowagi biologicznej) są objawy reflektoryczne (dysfunkcje) będące w swej istocie reakcjami układu nerwowego (zaburzeniami regulacji nerwowej) na „ogniska chorobowe”.

Konsekwencje tych wadliwych regulacji nerwowych przejawiają się w:

• zaburzeniach czynności odżywczych (troficznych);
• zaburzeniach ukrwienia (ischemia tkankowa – narządowa);
• wtórnych procesach zanikowych i degeneracyjnych (atrofia, dystrofia), itp.

Mniejsze znaczenie ma natomiast sama lokalizacja i podłoże zmian odruchowych – najistotniejsze są powiazania i korelacje zachodzące pomiędzy poszczególnymi ogniwami patogennego łańcucha dysfunkcyjnego.

Powyższa neurofizjologiczna koncepcja w ujęciu kinezjologicznym jest determinantem strategii diagnostyczno-terapeutycznej manualnej medycyny mięśniowo-szkieletowej w koncepcji „Praskiej Szkoły Medycyny Manualnej” (mmms – PSMM). Na jej podstawie terapeuta stawia patogenetyczną diagnozę̨ kinezjologiczną, aplikuje aktywne i aktywno–pasywne reedukacyjne techniki terapeutyczne, oraz wyciąga wnioski co do rokowania.